BEYİN DALGALARI

[Admin]

BEYİN DALGALARI
Beyinden yayılan elektrik sinyalleri kafatasına
bağlanan alıcılarla ölçülebiliyor. Elektroensefalogram (EEG) denen bir
aletle ölçülen bu sinyallere doğal olarak "beyin dalgaları" deniliyor.
Esas olarak, tespit edilen 4 tür beyin dalgası var. Bunlar alfa, beta,
teta, delta ve ilk bulunan beyin dalgasına, Yunan alfabesinin ilk harfi
olan alfa deniyor.

Bu dalgalar, bir voltun milyonda biri kadar
düşük bir voltaja sahip. Saniyede ortalama 9-14 kez salınan “alfa
dalgaları” bir görülüyor bir kayboluyor, yani sürekli mevcut değiller.
Örneğin, derin uykuda yada aşırı heyecan durumlarında bu dalga
neredeyse hiç yok. Alfa dalgaları, genellikle insanın rahat olduğu, çok
fazla efor sarf etmediği durumlarda görülüyor.

“Beta dalgaları”
çok stresli durumlarda, kafamızı toplayamadığımız ve dikkatimizi
veremediğimiz zamanlarda ortaya çıkıyor. Saniyede ortalama 13-40 kez
salınan beta dalgaları alfa ve teta dalgalarından daha hızlı.
“Delta
dalgaları”, uykunun derin evresinde ortaya çıkıyor. En fazla saniyede
ortalama 4 kez dalgalanan delta dalgaları, en yavaş titreşen dalgalar.
“Teta
dalgaları” uykuya geçerken yada uykunun ilk evrelerinde görülüyorlar.
Bunlar biraz daha hızlı; saniyede ortalama 4-7 kez salınıyorlar.

Son
yıllarda üzerinde çalışılan diğer bir dalga türü de "gama". Gama
dalgaları saniyede ortalama 40 kez titreşiyor. Bu dalganın, algılama
bilinç ve entelektüel düşüncenin kaynağı olduğu düşünülüyor.

Her
bir dalga türü, bilinç durumunun bir aşamasıyla bağlantılı. Bu dalgalar
arasında eşgüdümlü bir geçiş sağlanamazsa çeşitli sorunlar ortaya
çıkıyor. Örneğin, gerektiği zamanda delta ve teta dalgaları oluşmazsa,
kişide uykusuzluk sorunu oluşmaya başlıyor. “Arabanın viteslerine
benzetilecek olursa, delta birinci, teta ikinci, alfa üçüncü ve beta
dördüncü vites”. Arabayı kullanırken nasıl her vitesin ayrı önemi
varsa, her dalganın da kendine göre bir önemi var.

Bu viteslerin
geçişinin oldukça yumuşak olması gerekirken, durum her zaman böyle
değil. Örneğin bir pazartesi sabahı, uykumuzun en derin yerinde delta
dalgaları üretmekte olan beynimiz, alarmın çalmasıyla bir anda stresli
bir güne başladığımızı hatırlayıp beta dalgaları üretmeye başlıyor.

Bir
fincan kahve sonrasındaysa alfa ve teta dalgalarını iyice baskılayıp
beta dalgalarına kendimizi alıştırmaya çalışıyoruz. Beynin zıt
dalgalara ani geçişi, insanda stres yaratabiliyor. Alfa dalgaları
günlük performansımızı artıran, beyni stresten koruyan ve genellikle
yaratıcı olmamızı sağlayan dalgalar. Bu nedenle bu dalganın
baskılanması insanda gerilim, yani stres oluşturuyor. Yaratıcılığımızı
ve günlük hayatımızdaki performansımızı geliştirmek için delta
dalgalarının artırılması gerekiyor. İnsanın kendisini rahatlatarak
stresten uzak kalması, bu dalgaları artırıp performansımızı yükseltiyor.

Beyin Dalgalarını Kullanmak…
Beyin
dalgalarını kullanarak cihazları çalıştırmak, artık hayal olmaktan
çıkıyor. Duke Üniversitesi'ndeki bilim adamları maymunların beynine
yerleştirdikleri elektrotlarla, beyin dalgalarını bir bilgisayara
aktardı.

“Maymunlar, çeşitli hareketleri yaparken elde edilen
dalgalar bir bilgisayarda toplandı. Bir nesneyi tutmak, el çırpmak gibi
basit hareketler sırasında elde edilen beyin dalgaları bilgisayar
tarafından analiz edilerek sinyallere, bu sinyaller de üç boyutlu
görüntülere çevrilerek, bilgisayara bağlı bir robot koluna aktarıldı ve
böylece kolun hareketi sağlandı.”

Bu çalışmalar oldukça umut
verici. ikinci aşama, robot kolunun maymunlar tarafından algılanmasını
ve idare edilmesini sağlamak. Bilim adamları bu çalışmaları daha da
ileri götürdü. Berlin' deki bir grup araştırmacı kafaya 128 adet
elektrot yerleştirerek EEG ile insan beyin dalgalarını, saptayıp
bunları bir bilgisayar programına veri olarak giriyorlar. Bu program,
dalgaların ayırımını yapıyor ve hangi dalganın hangi harekete ait
olduğunu kısmen de olsa söyleyebiliyor. Tabii tüm dalgaların
çözümlemesini yapmak oldukça zor; çünkü beyinde aynı anda birçok
bölgeden dalgalar yayılıyor. Ancak bazı basit hareketler, bilgisayar
sayesinde önceden belirlenebiliyor. Örneğin, kişinin sağ ya da sol
elini kullanacağı, yaydığı dalgalar sayesinde önceden anlaşılıyor.

ABD'deki
Rochester Üniversitesi bilgisayar bilimleri laboratuarında geliştirilen
bir bilgisayar sayesinde, televizyon beyin dalgalarıyla uzaktan kumanda
edilebiliyor.

Bilgisayarı açıp kapatmak isterken insan beyninden
yayılan dalgalar bilgisayar tarafından algılanıyor. Bilgisayar hangi
dalganın açma, hangi dalganın kapama olduğunu ayırt edebiliyor. Bu
sinyaller televizyona gönderilerek kontrol sağlanıyor. Böylece kişi
televizyonu açmak istediğinde yayılan dalgalar "aç" olarak algılanarak
televizyon açılıyor. Kapatmak istediğindeyse bilgisayar tarafından
algılanan "kapa" dalgası televizyonu kapatıyor. Tabii bu buluş tembel
televizyon bağımlıları için yapılmış değil. En önemli amacı, yerinden
kalkamayan ve hareket edemeyen felçli hastaların kendi kendilerine
yeterli olmalarını sağlamak. Almanya' da yapılan bir başka çalışmadaysa
beyin dalgaları kullanılarak felçli bir hastaya bir cümle yazdırıldı.

Beynimizden
yayılan dalgalar oldukça karmaşık. Aynı anda birçok nöron ateşleme
yaparak elektrik yayıyor. Bunları teke tek algılayarak çözümlemek
oldukça zor. Bir konser salonundaki alkışların tek başına değil de
toplu olarak algılanması gibi, beyindeki olumlu yada olumsuz sinyaller
bilgisayar tarafından kabaca algılanabiliyor. Felçli bir kişiye ilk
önce alfabenin yarısı gösteriliyor. Eğer istediği harf o yarıdaysa
beyindeki evet sinyalleri algılanıyor. Daha sonra bu kısım tekrar ikiye
bölünerek işlem tekrarlanıyor, ta ki istenilen harf bulunana kadar.
Adeta küçükken oynadığımız sıcak soğuk oyunu gibi hedefe yavaş ama emin
adımlarla yaklaşılıyor. Bu yöntemle bir sözcüğün yazılması 16 saat
kadar sürebiliyor. Buna karşın, bütün gün uğraşarak arkadaşına doğum
günü kartı yollayan felçli bir hastanın aldığı zevk tüm çabalara
değiyor.

Beyin Çipleri…

Yalnızca beyin dalgalarıyla
çeşitli cihazları kullanmak için yapılan çalışmalar, baş döndürücü bir
hızla ilerliyor. Artık beyin dalgalarını algılamak için kafaya onlarca
elektrot yerleştirmek gerekmeyecek. Geçtiğimiz yıl Brown Üniversitesi'
nde yapılan bir çalışmada maymunların beynine yerleştirilen bir
mikroçip sayesinde beyin dalgaları algılanarak bilgisayara gönderildi.
Bunu yapmak için ilk önce, maymunlara bilgisayar ekranında renkli bir
nokta gösterildi. Daha sonra ellerindeki kumandayı kullanarak bu
noktayı hedefe götürmeleri öğretildi. Maymunlar bunu öğrendikten sonra
beyinlerine bir mikro almaç yerleştirilerek sinyaller bilgisayara
yönlendirildi. Ellerinde kumanda olmayan maymunlar ekrana renkli nokta
gediğinde bunu yalnızca düşünerek hedefe yönelttiler. Böylece ellerini
hiç kullanmadan oyunlarına devam edebildiler.

Bilgisayar
programlarının geliştirilmesi sayesinde beyindeki dalgaların hangi
merkezden ve ne amaçla yayıldığı daha iyi anlaşılabilecek. Bu
çalışmalar sayesinde belki de yakın bir gelecekte insan beynindeki tüm
düşünceleri okumak mümkün olabilecek. Kafaya yerleştirilen küçük bir
çip sayesinde insan beyninden yayılan düşünce dalgaları söze yada
yazıya dönüştürülebilecek. Böylece ağzımızı ve ellerimizi kullanmadan
düşüncelerimizi bilgisayar yardımıyla söyleyebilecek ve yazabileceğiz.

Geliştirilen
bu teknolojiler sayesinde birçok araç yada cihaza uzaktan kumanda
edilebilecek. Bu gelişmeler, konuşma ve hareket bozukluğu olan yada
felçli hastalar için çok önemli. Beyin dalgalarıyla kontrol edilen
robotlar felçli hastaların hayat kalitesini artıracak. Önümüzdeki
yıllarda beyin dalgalarını algılamak için, belki de kablolara da gerek
olmayacak. Geliştirilecek olan sistemler sayesinde, cep telefonlarının
havadaki sinyalleri algılaması gibi, çevreye yayılan beyin dalgaları da
algılanabilecek. Bu gelişmeler çeşitli hastalıkların tedavisinde çığır
açarken diğer bir taraftan insan zihninin mahremiyetini de ortadan
kaldırabilecek. Bilimin bu hızlı gidişine bakılırsa, cebimizde
taşıdığımız küçük bir cihazla karşımızdaki insanın yada çevremizdeki
tüm insanların düşüncelerini okuyabileceğiz.